Ortodoncja to dziedzina stomatologii, która zajmuje się profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem wad zgryzu. Gabinet ortodonty odwiedzają pacjenci w różnym wieku – od najmłodszych dzieci po osoby dorosłe. W leczeniu ortodontycznym wykorzystujemy aparaty ortodontyczne na zęby. Aparaty ruchome (wyjmowane) stosowane są u naszych małych pacjentów, zaś aparaty stałe, u pacjentów dorosłych, którzy posiadają już wszystkie zęby stałe.
Spis treści
Kiedy udać się do ortodonty?
Leczenie ortodontyczne można rozpocząć w każdym wieku. Najczęściej nasz gabinet odwiedzają pacjenci z powodu wad zgryzu. Impulsem do poddania się leczeniu jest zazwyczaj problem nieestetycznego uśmiechu, choć jeszcze poważniejsze są czynniki medyczne. Nieprawidłowy zgryz powoduje dysfunkcje układu stomatognatycznego, takie jak:
- zaburzenia żucia i mowy,
- nadwyrężenia i bóle stawów skroniowo-żuchwowych,
- choroby przyzębia i próchnica,
- obrażenia błony śluzowej jamy ustnej,
- stłoczenie zębów, narażenie na ich urazy i złamania,
- patologiczne ścieranie się zębów,
- zmiany wyglądu twarzy.
Im szybciej podjęte będzie leczenie z zakresu ortodoncji, tym krótszy będzie proces naprawy warunków zgryzowych. Należy jednak podkreślić, że wady zgryzu można z powodzeniem korygować w każdym wieku, nawet u starszych osób. W tym przypadku leczenie może jedynie potrwać nieco dłużej. .
Wczesna diagnostyka ortodontyczna
Pierwsza wizyta u ortodonty może mieć charakter profilaktyczny. Rodzice powinni wybrać się z dzieckiem na kontrolę, gdy zaczną wyrzynać się u malucha pierwsze ząbki. Wiele wad zgryzu ma charakter nabyty, co oznacza, że powstały zazwyczaj w pierwszych latach życia. Konsultacja ortodontyczna jest niezbędna, gdy rodzice zauważą u swojego malucha niepokojące symptomy, przykładowo:
- spanie z otwartą buzią,
- chrapanie,
- zgrzytanie zębami,
- ssanie kciuka,
- brak przerw między zębami mlecznymi,
- wada wymowy,
- asymetria twarzy.
Również w przypadku rozwoju stałych zębów u większych dzieci, dobrze jest pozwolić ortodoncie sprawdzić, czy proces ten przebiega prawidłowo. Badania diagnostyczne umożliwią ocenę obecności i położenia zawiązków zębów stałych, a także czasu i kolejności wyrzynania zębów stałych. Taka wczesna obserwacja pozwoli szybko skorygować wszelkie nieprawidłowości, tak aby nie doszło do rozwoju wady zgryzu i potrzeby długiego leczenia.
Aparaty ortodontyczne i ich rodzaje
Ortodoncja daje możliwość korygowania wad zgryzu różnymi rodzajami aparatów na zęby. Aparaty ruchome wykorzystujemy w leczeniu nieprawidłowości zgryzowych naszych małych pacjentów, czyli dzieci około 4-12. roku życia. Zakładane są na kilka godzin dziennie lub na noc i mogą być samodzielnie wyjmowane. Zbudowane są z akrylowej płyty oraz małych, stalowych elementów. Aby zachęcić dzieci do noszenia aparatu, płyta akrylowa posiada kolorowe wzorki.
Aparaty stałe mocujemy na cały okres leczenia ortodontycznego. Posiadamy różne rodzaje tego typu aparatów na zęby:
- aparaty ortodontyczne metalowe – najbardziej popularne, składają się z zamków połączonych ze sobą specjalnym łukiem za pomocą ligatur;
- aparaty ortodontyczne estetyczne – posiadają ceramiczne, porcelanowe, kryształowe lub szafirowe zamki, są prawie niewidoczne, jednocześnie tak samo skuteczne, jak aparaty metalowe.
Przebieg leczenia ortodontycznego
W zależności od rodzaju zastosowanego aparatu na zęby leczenie będzie się od siebie różniło, ale poszczególne jego etapy wyglądają podobnie:
- konsultacja u lekarza ortodonty – przeprowadza on wywiad lekarski, zrobi przegląd zębów
- diagnoza – to czas na zbadanie przyczyny problemu, w tym celu wykonuje się zdjęcia RTG i pobiera cyfrowy wycisk zębów,
- rozpoczęcie leczenia – na podstawie otrzymanych wyników badań diagnostycznych lekarz przedstawia planu leczenia, a następnie zakłada aparat na zęby pacjenta, w przypadku dzieci instruuje rodziców, jak obsługiwać i zakładać aparat ruchomy,
- wizyty kontrolne – odbywają się w wyznaczonym przez ortodontę czasie, zazwyczaj co 4-6 tygodni,
- zakończenie leczenia – zdjęcie stałego aparatu ortodontycznego,
- retencja – w celu utrzymania efektów leczenia pacjent otrzymuje tzw. retainery do zakładania w domu.
Aparat na zęby – kiedy efekty?
Ortodoncja w przypadku dzieci i młodzieży przynosi szybsze efekty. Leczenie pacjentów w młodym wieku zajmuje około 12-18 miesięcy. Pacjenci dorośli noszą aparat ortodontyczny przez 1,5 roku do 3 lat. Długość leczenia jest uzależniona od stopnia zaawansowania danej wady zgryzu. Ich szczęka jest już w pełni ukształtowana, przez co biomechanika w jamie ustnej wymaga więcej czasu i cierpliwości.